Ürün maliyeti hesaplama, e-ticaret firmaları için önemli konulardan biridir; özellikle kendi üretimizini yapıyorsanız, şirket giderleri için bu maliyetleri bilmelisiniz. Ürün maliyetlerinizin yüksek olması, satış fiyatlarınızın da yüksek olmasını gerektirirken, işe başlamak için gerekli olan sermayenizin de yüksek olmasını sebep olur. Bu maliyetleri hesaplarken nelere dikkat etmeniz gerektiğini de bu rehberimizde kapsamlı bir şekilde ele alacağız.

Ürün maliyeti nedir?

Ürün maliyeti, bir ürünü son tüketiciye hazır hale getirmek için gerekli olan üretim işlemlerin toplam ne kadarlık bir maliyet gerektirdiğidir. Kullanılan materyallerin, gerekli iş gücünün ve fabrikasyon maliyetlerinin toplamı ile ürün maliyeti hesaplama işlemleri yapılmaktadır.

Ürün maliyeti hesaplama

Ürün maliyeti hesaplama sürecinde 3 temel gider kalemine bakılmaktadır. Bu kalem giderleri de kendi içerisinde alt dallara ayrılabilir; ancak temel olarak bu giderleri 3 ana kategori altında toplayabiliriz.

• Hammadde giderleri
• İşçi giderleri
• Fabrika / üretim bandı giderleri

Hammadde ve işçi gideleri, üretim için ana giderleri oluştururken, fabrika/üretim bandı giderleri ise yan giderleri oluşturmaktadır. Yan giderlerin içeriği farklı şekilde değişebilir; her ne kadar ana gider olarak düşünülmese de ürün fiyatlandırması yaparken dikkate alınması gereken gider kalemleri arasında yer almaktadır.

Şimdi de bu ana ve yan giderleri detaylı bir şekilde inceleyelim:

Hammadde giderleri

Adından da anlaşılabileceği gibi bir ürünün üretim süreci için gerekli olan hammadde giderlerinin tümü bu kategoriye girmektedir. Bitmiş ürün için gerekli olan gerekli olan tüm malzeme ve hammaddeler, kalem kalem bu giderlerin içerisine eklenmelidir.

Örneğin, bir araba fabrikasının araba üretebilmesi için metale ve plastiğe ihtiyacı vardır. İlk üretim ve mühendislik hesaplamaları ile bir araç için ne kadarlık hammadde gittiğinin takibi yapılarak, kaydedilebilir. Böylelikle tek bir araç üretimi için gerekli hammadde giderleri hakkında bilgi sahibi olabilirsiniz.

Bitmiş ürün için gerekli olan bu hammaddelerin kaydının tutulması ürün maliyeti hesaplama sürecinde elinizde olması gereken verilerden biri olarak öne çıkmaktadır. Farklı ürünlerde farklı maliyetler çıkacağı gibi ürünün boyutları da gerekli olan hammadde miktarını değiştireceği için bunların da kaydının tutulması ve üretim bandından çıkan ürünlerin kategorize edilerek kendi maliyetlerinin hesaplanması gerekir.

İşçi giderleri

Doğrudan ürün üretimine dahil olan işçi gücü de ürün maliyeti hesaplama işlemine dahil edilmelidir. Bu çalışanların saatlik ve günlük maliyetlerinin hesaplanması gerekir. Bunun yanı sıra üretim işleminde farklı pozisyonları olan ve farklı maaşlar alan çalışanlar da bulunacaktır. Bu sebeple de üretimde görev alan tüm personelin maaşlarının hesaplanması önemlidir.

Örneğin, personel müdürleri ve işçilerin görevleri farklı olabileceği gibi üretim bandı üzerinde bu çalışanların yaptıkları işler de farklılaşacağı için saatlik ücretler değişecektir. Normal çalışanlarla personel şef ya da müdürlerinin maaşları farklılık gösterecektir. Bu nedenle de hesaplamlarınızı yaparken bu kriterleri de göz önünde bulundurmanız gerekir.

Fabrika / üretim bandı giderleri

Ürün maliyeti hesaplama sürecinde dikkate almanız giderlerin bir bölümünü de fabrika/üretim bandı giderleri oluşturmaktadır. Yazının başında da belirttiğimiz gibi bu giderleri yan giderler olarak ele alabilirsiniz; ancak yine de üretim sürecinde kullanıldıkları için de toplam giderlere eklenmesi gerekir. Fabrika giderleri de kendi içerisinde üçe ayrılır:

Yan ürün giderleri: Üretim sürecinde kullanılan ancak hammadde sayılmayan diğer ürünler bu kategoriye girer. Kablolar, vida, cıvatalar, bantlar, temizlik malzemeleri, yağ gibi ürün için gerekli olan diğer yan ürünleri de ürün maliyeti hesaplama işlemlerine dahil etmeniz gerekir.

İşçi giderleri: Doğrudan üretime dahil olmayan; ancak fabrikadaki üretim sürecine dışarıdan da dahil olabilen çalışanlar bu grupta yer alır. Örneğin, kalite kontrol ekibi, güvenlik görevlileri, temizlik işçileri gibi çalışanların da giderlerinin hesaplanması gerekir.

Diğer giderler: Fabrikadaki üretim sürecinde, fabrikanın kullandığı elektrik, su ve benzeri giderlerin yanı sıra fabrika alanının kira ve diğer masrafları da dikkate alınmalıdır. Bunlara ek olarak ekipmanların bakımları, sigortaları, vergiler ve fabrikanın çalışabilmesi için gerekli olan diğer kalemler bu gruba girer.

Ürün maliyeti nasıl hesaplanır?

Ürün maliyeti hesaplama işlemi için yukarıda bahsettiğimiz 3 ana gider kalemi üzerinden bir formül kullanabilirsiniz. Basit bir şekilde bu formülü şöyle yazabiliriz:

Ürün Maliyeti = Hammadde giderleri + İşçi giderleri + Fabrika giderleri

Fabrika içerisindeki giderleri de şöyle hesaplayabilirsiniz:

Fabrika giderleri = Yan ürün giderleri + İşçi Giderleri + Diğer Giderler

Bu maliyetleri hesapladıktan sonra ürün fiyatlandırma çalışmalarınızı yapabilirsiniz. Bununla beraber ürün maliyetini bildiğinizde, uzun vadede yeni ürün üretimlerinde de bu masraflarınızı baz alarak hesaplamalarınızı yapabilir ve üretim bandınızı genişletmek için ne kadarlık bir yatırım yapmanız gerektiği konusunda da planlamalarınızı yapabilirsiniz.

Ürün maliyeti hesaplamala ile ilgili sık sorulan sorular

Tek bir ürün maliyeti nasıl hesaplanır?

Tek bir ürünün maliyetini hesaplamak içinse fabrikadan çıkan toplam ürün adedi ile toplam maliyeti dikkate almanız gerekir. Tek bir ürünün maliyetini de şöyle bir formül ile bulabilirsiniz:

Tek ürün maliyeti: Toplam üretim maliyeti / Toplam üretilen ürün adedi

Bu işlem ile tek bir ürünün size ne kadara mal olduğunu bularak, ürün fiyatlandırma çalışmalarınızı yapabilirsiniz.

Pazarlama ve reklam maliyetleri ürün maliyetine dahil midir?

Ürünün üretim maliyetini hesaplarken pazarlama ve reklam maliyetlerini dikkate almamanız gerekir. Çünkü bu ürünün fabrikadan çıkış maliyetidir ve pazarlama, satış ve reklam giderleri buna dahil değildir.

Ancak ürünün fiyatlandırmasını yaparken, kargo maliyetlerini, pazarlama ve reklam bütçelerinizi, şirketinizi yönetmek için gerekli olan maliyetlerinizi de hesaplayarak, ürünün son fiyatını belirlemeniz daha doğru bir yaklaşım olur.