İş planı ister hizmet ister üretim sektöründe olsun tüm firmalar için oldukça önemli ve gereklidir. Firmalar çoğu zaman finansman ya da sermayedar bulmak için iş planı hazırlarlar, ancak iş planı aslında firmanın iç gereksinimleri için de hazırlanmalıdır. Başarılı bir iş planı hem finansman ve sermayedar bulmak için hem de firma içi planlama ve doğru adımları atabilmek için oldukça önemlidir.

İş planı öncelikle tanıtıcı bir belgedir. Başarılı bir iş planı firmanın planlarını, bu planları nasıl gerçekleştireceğini ortaya koyar ve okuyucuyu değerlendirme yaparken bilgilendirerek aklında oluşası muhtemel soru işaretlerini gidermeye yöneliktir.

Bu nedenle başarılı bir iş planında bulunması gerekenler şöyle sıralanabilir:

1. Firmanın ve İşin Tanıtımı

Okuyucunun iş planını doğru anlayabilmesi için iyi bir başlangıç yapılarak önce firmanın ve yapılması planlanan işin tanımı ilgi çekici ve akıcı bir dille anlatılmalıdır. Firmanın ana faaliyet sektörü, ne zamandır faaliyette olduğu gibi konularla başlanmalı, yapılması planlanan işin hedefleri ve genel kapsamı bu kısımda açıklanmalıdır.

2. Pazar Analizi

Başarılı bir girişimci işletmesinin faaliyet gösterdiği/göstereceği pazarı ve müşterilerini iyi tanımalıdır. Ancak bu şekilde ürettiği ürünü ya da sunduğu hizmeti müşterilerine sağlıklı bir şekilde ulaştırabilir, giriştiği işin geleceğini tahmin edebilir. Başarılı bir iş planı hem firma için hem de finansman sağlaması istenen okuyucu için firmanın faaliyet gösterdiği pazarı iyi analiz etmelidir. Pazarın büyüklüğü, segmentleri, hedeflenen pazar ve pazardan elde edilebilecek kar potansiyeli bu bölümde incelenmelidir. Bilimsel verileri (raporlar, anketler, tablolar gibi) kullanmak okuyucunun iş planına daha objektif ve olumlu yaklaşmasına yardımcı olur. Pazar analizi iyi yapıldığı takdirde finansman sağlanması daha kolaydır.

3. Rakip Analizi

Ürünün ya da hizmetin sunulacağı pazar kadar pazarda faaliyet gösteren diğer firmaları tanımak da önemlidir. Başarılı bir iş planında pazardaki rekabet ortamı ve ana rakipler anlatılmalıdır. Muhtemel rekabetin şiddeti, pazardaki en iyi ve en kötü rakip belirlenmeli ve bu rakiplerin durumu nedenleriyle anlatılmalıdır. Rakiplerin pazardaki durumunu değerlendirebilen bir iş planı, firmanın sunacağı ürün ya da hizmetin geleceğinin farkında olduğunu gösterir, yatırımcılara ya da bankalara firmanın gerçekçi olduğunu düşündürür ve onları finansman sağlamaya ikna eder.

4. Hedef Kitle Analizi

Başarılı bir iş planının olmazsa olmazı hedef kitle analizidir. Dünyanın en iyi ve en kaliteli ürününü üretiyor, ya da hizmetini sağlıyor olabilirsiniz ancak bu ürün ve hizmeti satın alacak müşterileriniz olmadıkça bunun ne sizin firmanız ne de yatırımcı için bir anlamı yoktur. Dolayısıyla hedef kitle analizi yapmak gereklidir. Hedef kitle analizi demografik özelliklerle başlar, müşterilerin pazarda yaşadığı sıkıntılar analiz edilerek iş planında anlatılır ve sunulan ürün ya da hizmetin bu sıkıntılara ne gibi çözümler bulacağı açıklanır. Bu sayede ürün ya da hizmetlerin pazardaki müşteriler için ne kadar gerekli olduğu anlaşılabilir.

5. Finansal Tablolar

İş planı çoğunlukla yatırımcı ve bankalar gibi finansman sağlaması istenen kişi ve kurumlara sunulmak için hazırlandığından okuyucunun iş planında firmanın mevcut finansal durumunu ve finansal öngörülerini inceleyebilmesi gerekir. Bu nedenle iş planının ilk bölümünde yer alabilecek finansal durumla ilgili kısımda:

• Büyüme Planı (genellikle 5 yıllık)
• Gelir-Gider Tablosu
• Nakit Akım Tabloları
• Kar ve Zarar tabloları açıklamalarıyla birlikte verilmelidir.

İş planı hazırlarken her zaman okuyucunun tepkisi tahmin edilmeye çalışılmalı, dolayısıyla okuyucunun aklında oluşabilecek en ufak sorular bile peşinen yanıtlanmalıdır.