Bir e-ticaret girişimcisi olarak, yeniliğe ve değişime açık olduğunuzu bu sektöre girerek göstermiş bulunmaktasınız. Fakat yeniliğin ve değişimin sonu gelmez. Bu konuda devamlılık sağlayabilmek, e-ticaret için önemli bir dinamiktir. Dolayısıyla yaptığınız herhangi bir yeniliği ya da dahil olduğunuz bir değişimi arkanıza alarak çok uzun yollar katedemezsiniz.

Dijital dünya ve dijitali oluşturan dinamikler sürekli değişir. Müşteriler sürekli yeni şeyler ister, sektör yenilikleri ön plana çıkartır, iş ortaklarınız yeni projeler geliştirir. Sizin de işin mutfağına dokunuşlar yaparak işinizi çağa ayak uyduracak hale getirmeniz gerekir. Bu duruma uygun çalışma anlayışları ve pazarlama stratejileri de “agile marketing” anlayışı ile geliştirilmiş durumda. Öyleyse agile marketing nedir?

Agile Nedir?

Agile marketing, “agile” anlayışı ile ortaya çıkan ilk kavram değil. Bundan önce yazılımcıları ilgilendiren bir agile furyası başlamıştı. Agile marketingin temellerini oluşturan bu anlayışın ne olduğunu bilmek, kavramın kendisini daha iyi anlamayı sağlayabilir.

Agile; yazılım sektöründe ortaya çıkan ve yönetilen bir organizasyonun dönemsel gelişmelere, değişimlere ve yeniliklere açık olma, yeni fırsatlar için yön değiştirebilme yeteneklerini ön plana koyan bir kavramdır. Yazılım geliştirme konusundaki bazı ezberleri bozarak yeni nesil çalışma prensiplerini ortaya koyan bir anlayıştır.

Yazılım geliştirme dünyasının önemli isimlerinden 17 tanesi, 2001 yılında Utah’ta toplandı. Amaçları yazılım geliştirme dünyasındaki üretkenliği artırmaktı. 2 gün süren bir çeşit beyin fırtınasının ardından üretkenliği dizginleyen dinamikleri tespit ederek köklü değişimler yapmaya karar verdiler. Bir manifesto yayınlayarak bireyleri temel alan, müşterileri iş ortağı olarak kabul eden, sabit planlardan ziyade değişikliklere yanıt verebilen çalışma süreçlerinin var olduğu bir iş modelini ortaya attılar.

Yazılım dünyasına kendini çabuk kabul ettiren agile, faydalarını da kısa süre içinde gösterdi. Değişime ayak uydurabilenler bu sistemden payını aldı ve başarıya ulaşma süresi bir hayli kısaldı. Bu fikrin e-ticaret dünyasına uyarlanması sonucunda ise agile marketing doğdu. Benzer bir senaryo ile 2012 yılında San Francisco’da toplanan bir grup girişimci, Agile Marketing Manifestosu ile bunu duyurdu.

Agile Marketing (Çevik Pazarlama) Nedir?

Agile kelimesinin “çevik, atik, kıvrak” gibi Türkçe karşılıkları var. Agile marketing ise genellikle “çevik pazarlama” olarak Türkçeleştirilir. Aslında anlamını taşıyan bir felsefeye sahip. Çünkü çeviklik ve kıvraklık, bu pazarlama stratejisine konu olan işlerde bulunması gereken efektif özelliklerdir.

Kendi kendini organize edebilen agile marketing, sık yinelemelerle çalışan ve müşteriye en iyi değeri en kısa yoldan sunmayı hedefleyen organizasyonel bir pazarlama stratejisidir. Ekip çalışması kavramının çok değerli olduğu bu stratejide ekipler toplu bir çaba içerisindedir. Projeler, organizasyonlar, görevler ya da işe konu olan eylemlerin tamamı bir işbirliği içinde tamamlanır. Etkileri ölçülür, analiz edilir ve alınan sonuçlar doğrultusunda sürekli tekrarlanan bir yenilenme döngüsü oluşturulur. Her döngüde yenilikler ve geliştirmeler yapılarak projeye değer katılır.

Agile marketing modeli e-ticaret için de oldukça işlevseldir. Bu pazarlama stratejisi, kampanyaları mümkün olan en kısa sürede müşteriye sunmayı hedefler. Dolayısıyla hareketin hiç eksik olmadığı e-ticaret için de biçilmiş kaftandır. E-ticaret siteniz, bu model ile dijitalin hızına uyum sağlayabilecek çevikliğe ulaşabilir.

Agile Marketing Manifestosu Nedir?

Bir grup girişimcinin, agile temelleri üzerine kurdukları bu modeli bir manifesto ile duyurduklarını söylemiştik. Peki o manifestoda neler vardı?

Agile Marketing Manifestosu, 7 temel değer üzerine inşa edilmiştir. Bu temeller, stratejiyi uygulamak isteyen pazarlamacıların izleyecekleri yol hakkında fikirler verir. Kendi içinde bir çeşit yasalar bütünü ya da rehber niteliği taşıyan bu manifesto, geleneksel değerlerin yerine geçecek olan yeni değerleri bildirir.

Doğrulanmış Öğrenme

İlk değer, çevik pazarlamanın doğasının doğrusal olmadığından bahseder. Bu değer, neyin daha iyi olduğuna karar vermek için yöneticiye değil, geri bildirimlere önem vermeyi önerir. Çalışmanın sonucu ve bir sonraki adım, “uygula-ölç-öğren-uygula” döngüsü ile doğrulanır.

Müşteri Odaklı İşbirliği

Bu değer, başta müşteriler olmak üzere pazarlama organizasyonunda rol alan ve bu operasyona etki eden tüm ekiplerin ve bireylerin işbirliği içinde olması gerektiğini vurgular.

Uyarlanabilir ve Yinelemeli Kampanyalar

Kampanya stratejilerinin geleneksel “Big-Bang” tarzında değil; küçük, etkili, hızlı ve yenilenebilir olması gerektiğini savunan bu değer, başarısız kampanyalardan bile verim almayı sağlar. Kısa vadeli kampanyaların sık sık yinelenmesi başarısız olan fikirlerin elenmesine, başarılı olanların ise geliştirilmesine yardımcı olur.

Müşteri Keşfi Süreci

Pazarlamanın müşteri keşfetme eylemi olduğunu söyleyen bu değer, müşteri analizinin önemini vurgular. Müşteriyi projeye beklemek yerine dengesiz ve belirsiz eylemler gösteren müşteri grupları arasında doğru keşfin yapılıp projenin müşteriye götürülmesini savunur.

Esnek ve Katı Planlama

Bu değer, yapılan planlamaların değişime uygun olması gerektiğini savunur. Sağlam bir plan elbette önemlidir fakat bu plan, pazar değişkenlerine göre esneyebilme yeteneğine sahip olmalıdır.

Değişime Yanıt Vermek

Yazılım geliştirme konusundaki agile hareketinden olduğu gibi alınan bu değer, sabit bir plana bağlı kalmak yerine yeniliğe açık olmayı ve değişen düzenlere ayak uydurabilmeyi ifade eder.

Birçok Küçük Deney

Manifestonun son değeri, büyük hedefleri küçük hedefler bütününe dönüştürmeyi önerir. Yapılan küçük girişimler, sonuçta büyük bir hedefe ulaşmayı sağlar.

Agile Marketing’in Diğer Pazarlama Yaklaşımlarından Farkları Nelerdir?

Pazarlama dünyasında binbir çeşit strateji ile karşılaşmak mümkündür. Peki, o kadar strateji varken neden agile marketing bu kadar ses getirdi? Çünkü, farklı. Diğer pazarlama yaklaşımlarının çoğu, birbirinin kolları olarak ortaya çıktı. Dolayısıyla bağlı oldukları temellerin büyük bir kısmı aynı kaldı. Agile marketing ise geleneklere bağlı kalınmadan geliştirildi.

Çevik pazarlamanın diğerlerinden ayrıldığı en önemli nokta, müşteri temelli bir anlayış benimsemiş olmasıdır. Bu, klasik bir müşteri memnuniyeti anlayışı değil. Hatta anlayışın müşteri tarafından oluşturulduğunu söylemek bile mümkün olabilir. Diğer pazarlama yöntemlerinde bazen üretici, bazen satıcı, bazen de ürün ya da hizmetin kendisi merkeze alınır. Fakat çevik pazarlama müşterinin hiçbir zaman beklentilere göre hareket etmediğini söyler. Sürekli değişken eylemler gösteren müşteri dinamiğini organizasyonlarda iş ortağı gibi görmek, daha olumlu sonuçlar verir.

Agile marketing, salt başarıya odaklanmaz. Diğer pazarlama stratejilerinde başarı dışındaki ihtimaller görmezden gelinir. Sayısal verilerin söylediklerine odaklanır ve geleceği de bunun üzerinden planlar. Agile ise deneme-yanılma yoluna gider. Hipotezler oluşturur, deneyler yapar ve başarısızlıkları da önemser. Neyin işe yaramadığını da öğrenir ve gelecekte hata yapma riskini minimuma indirir.

Diğer pazarlama stratejilerinde “büyüklük” önemlidir. Uzun vadeli kampanyalar düzenlenir, “Big-Bang” modeli ile büyük sıçrayışlar amaçlanır. Çevik pazarlama ise bu büyüklüğü, küçük küçük işleyerek yaratır. 2 ile 6 hafta arasında değişen kısa dönemli kampanyaların düzenlendiği çevik pazarlamada yaratılan fikrin iyiliği test edilir ve bu fikir zamanla iyileştirilerek büyük ve başarılı bir sonuca ulaştırılır.

E-ticaret Siteleri için Agile Marketing Stratejisi Nasıl Oluşturulur?

Mevcut pazarlama takımınızdan küçük bir ekip oluşturarak agile marketing’i e-ticaret siteniz için ideal hale getirebilirsiniz. Çok kalabalık olmayan bir takım ve bir lider, çevik pazarlama için yeterlidir. Agile’ın kendine özgü pek çok terimi vardır fakat e-ticaret için “scrum” ve “sprint” terimlerine aşina olmak yeterlidir.

Scrum, takım halinde yapılan çalışmalarda sürecin genel iskeleti için kullanılan bir terimdir. Takım liderine de “scrum master” adı verilir. Sprint ise her bir çevik pazarlama döngüsüne verilen addır.

E-ticaret için oluşturulacak bir stratejide ilk adım, iş ortakları ile bir araya gelip ihtiyaçları belirlemektir. Bu noktada yürütülen bir ortaklık varsa, ilgili kurumun ekibi ile bir araya gelinebilir. Müşteri keşfi yaparak ihtiyaçları belirlemek de verimli olabilir. İhtiyaçlar belirlendikten sonra bir iş planı oluşturulur. Planda yapılacaklar listelenir ve önceliklerine göre puanlanır. Takıma 2 - 4 hafta arasında bir süre verilir, sprint başlar ve işler öncelik sırasına göre yapılır.

Her sabah bir takım toplantısı yapılır. 15 dakikayı geçmeyecek şekilde planlanması gereken bu toplantıda sprintin durumu değerlendirilir. Önceki gün yapılanlar, ertesi gün yapılacaklar ve bu süreçte karşılaşılan problemler konuşulur.

Sprint süresi ve işler tamamlandığında sonuç analiz edilir. Elde edilen sonuca göre yapılan çalışmanın başarı durumu ölçülür. Sprint sürecinde iyi giden ve kötü giden durumlar masaya yatırılır. Başarısızlıklardan arındırılan sprint, yeniden aynı döngüye başlar.

Agile Marketing Stratejisinin E-ticaret Siteleri İçin Faydaları Nelerdir?

Agile marketing stratejisi değişime, hıza ve müşteriye odaklı olduğu için e-ticarete ciddi faydalar sağlar. Çünkü e-ticarette de sürekli bir değişim vardır, hız en önemli dinamiklerinden biridir ve müşteri de işin içindedir. Bu doğrultuda çevik pazarlamanın e-ticarete faydaları şöyle sıralanabilir:

• Kısa vadeli ve sağlam adımlar atıldığı için uzun vadede olumsuz sonuçlarla karşılaşılmaz.
• ROI değerindeki değişimler daha nettir.
• Kampanyaların sürekli olarak gerçekleştirilmesi deneyimi artırır bu sayede başarısızlık oranı düşer.
• Hızlı ilerleyen süreç sayesinde verimlilik de artar.
• Organizasyonlar küçük ölçekte olduğu için maliyetler düşer.
• Değişime ve yeniliğe açık bir anlayış benimsendiği için sektördeki hareketliliğe daha çabuk uyum sağlanır.
• Yeni kampanyalar kısa sürede yürürlüğe gireceği için bazı konularda pazarın ilki olma şansı yakalanır, rekabet gücü artar.

Agile Metodolojisinin Detayları için Kitap Önerisi:

Eric Ries tarafından yazılıp pek çok dile çevrilmiş olan The Lean Startup kitabını okuduğunuz takdirde bir girişimci olarak uygula - ölç - öğren döngüsü hakkında çok daha fazla bilgi edinebilirsiniz. Maltepe Üniversitesi Kitapları Yayınevi tarafından Yeni Yalın Girişim ismiyle Türkçeye çevrilmiş kitabı pek çok kitapevinde bulabilirsiniz.