2020’de yaşanan pandemi süreci ile beraber küçükten büyüğe tüm firmalar e-ticarete yöneldi. Milyonlarca insan ilk kez internetten alışverişi tecrübe ederken sektör çift hanelerde büyüme gösterdi. E-ticaretin birkaç yılda kat edeceği mesafe sadece bir yıl içerisinde alındı. Peki hangi sektörde, ne boyutta değişiklikler yaşandı?
Dünyadaki e-ticaret sürecine bakarak bugünleri görmek mümkündü elbette ama Türkiye’de e-ticaret yapmak girişimciler için; online alışveriş yapmak da tüketiciler için zor alışılan bir durum oldu. Fakat son yıllarda büyük bir ivme yakalayan e-ticaret sektörü açığını kapattı ve büyük bir sektörel hacme sahip oldu. Ayrıca 2020 e-ticaret için rekorların kırıldığı bir yıl olarak kayıtlara geçti.
2020 Yılında Türkiye’de ve Dünyada E-ticaret Hacmi Ne Kadar Büyümüştür?
Dünyada ve Türkiye’de e-ticaret, hiç durmadan büyüyen bir sektör konumunda. 2020 yılının sonu itibariyle dünya genelinde yaklaşık 24 milyon e-ticaret sitesi hizmet vermeye devam ederken bunlardan yaklaşık 1 milyon tanesinin yıllık satışı 1.000 doların üzerinde.
2020 yılında e-ticaret hacmi, pandemi gibi bir etkinin de söz konusu olmasıyla bambaşka bir boyuta ulaştı. Dünyada 2020 e-ticaret hacmi ise yaklaşık 7 trilyon dolar civarında. E-ticaretin merkezi olan Çin’de e-ticaret, toplam ticaretin %40’ını oluşturuyor. Peki dünya bu durumdayken Türkiye’de e-ticaret istatistikleri ne alemde?
2020 E-ticaret Raporu Neler Söylüyor?
Ticaret Bakanlığı’nın yayımladığı 2020 e-ticaret raporuna göre Türkiye’de e-ticaret, toplam ticaretin %15.7’sini oluşturuyor. Bir önceki yılı neredeyse ikiye katlayan bu oran, Türkiye’de e-ticaret kullanımının hızla yaygınlaştığının da kanıtı sayılabilir.
IdeaSoft’un 11.000 e-ticaret sitesi ve 8 milyona yakın siparişi analiz ederek yaptığı çalışmada ortaya çıkan sonuçlar ise oldukça umut verici. Gelin bu sonuçlara hep birlikte, daha detaylı bakalım.
2020 E-ticaret Trendleri Nelerdir?
E-ticarette başarılı olabilmek için istatistikler ile birlikte diğer tüm değişkenleri de analiz edip göz önünde bulundurmak gerekir. 2020 e-ticaret trendlerini incelediğimizde, bu trendlerin hem dünyada hem de Türkiye’de e-ticaret hacminin artmasında önemli etkileri olduğunu görmemiz mümkün.
Söz konusu etkiyi en çok hissettiren trendler ise şöyle:
- Mobil satış
- Sosyal medya pazarlaması
- Kişiselleştirilebilir ürünler
Mobil internet kullanıcılarının da e-ticarete ilgisinin artmasıyla pek çok e-ticaret firması, sitesini mobil görünüme optimize etti ve ayrıca mobil uygulamalarını hizmete sundular. Her yerden daha kolay alışveriş imkânı sunan bu trend, e-ticaret hacmini önemli ölçüde artırdı.
Aynı durum, günün büyük bölümünü sosyal medyada geçiren kullanıcılar için de geçerli. Influencerlar ile işbirliği yapma, son derece etkili bir pazarlama yöntemi olduğunu çok net gösterdi. Tercih edilebilecek e-ticaret sitesi sayısı artınca benzer ürünlere pek çok farklı siteden ulaşmak mümkün oldu ve kişiselleştirilebilen ürünler bu tıkanıklığı açarak Türkiye’de e-ticaretin yükselişini devam ettirdi.
2020 Yılı IdeaSoft Verileri Neler Söylüyor?
IdeaSoft olarak biz de müşterilerimizi kapsayan veriler ile 2020 e-ticaret istatistiklerini çıkardık. Bu doğrultuda hizmet verdiğimiz e-ticaret firmalarının satış hacmi, 12 aylık dönemde %79,76 oranında büyüdü. En yüksek büyüme %731,25 ile iş güvenliği kategorisinde görülürken ilk 5 sıra şu şekilde karşımıza çıktı:
- İş Güvenliği: %731,25
- Oyuncak: %523,31
- Konsept Tasarımlar: %264,96
- Ev Tekstili: %185,19
- Oyun & Hobi Ürünleri: %142,83
Hizmet sunduğumuz firmaların 2020 e-ticaret sipariş sayısı değişimlerinde ise %65,93’lük büyüme gözlemledik. Bu kalemdeki ilk 5 sıra şöyle şekillendi:
- İş Güvenliği: %623,38
- Güvenlik Ürünleri: %290,58
- Oyun & Hobi Ürünleri: %180,17
- Ev & Dekorasyon: %173,85
- Ev Tekstili: %172,70
2020 yılı boyunca zaman zaman dalgalanmalar olsa da müşterilerimiz arasında bulunan e-ticaret siteleri genel olarak büyümeye devam etti. Fakat her alanda değil. Bu noktada bazı kategorilerde ciddi düşüşlerle karşılaştık.
Satış hacmi en çok düşen kategori %-57,84 ile promosyon reklam ürünleri olurken onu %-17,88 ile ısıtma & soğutma ve %-11,92 ile cep telefonu takip etti.
Müşterilerimizin hizmet verdiği alanlarda, sipariş sayısı değişim yüzdelerinde de yine en çok düşüş %-34,28 ile promosyon reklam ürünleri kategorisinde görülürken saat & optik kategorisi de %-34,13 ile zirveye ortak oldu.
2020 Yılında Türkiye’de E-ticaret Gelişimi Konusunda Hangi Sektörler Öne Çıkmıştır?
Türkiye’de e-ticaret gelişimi konusunda bazı sektörler, çok büyük orandaki artışlarıyla ön plana çıktı. Hacim olarak en büyük sektör beyaz eşya olurken, artış konusunda zirvenin sahibi gıda & süpermarket.
Gıda & süpermarket sektörü, 2020’nin ilk altı ayında, bir önceki yılın aynı döneminde göre tam %434 oranında artış gösterdi. Yemek ve market alanında hizmet veren e-ticaret markalarının hizmet alanlarını genişletmesi ve pandemi bir araya gelince, bu astronomik rakama şaşırmamak gerek.
Sektör bazlı olarak 2020'nin e-ticaret verilerine göre en çok artış gösteren sektörler şu şekilde:
- Gıda ve Organik Ürünler,
- Kişisel Bakım ve Kozmetik,
- Kitap ve Yayınevi,
- Hırdavat ve Yapı Market
- Tekstil ve Giyim
- Takı ve Mücevherat
- Otomotiv ve Yedek Parça
- Ofis ve Kırtasiye
- Bebek ve Çocuk
- Sağlık ve Medikal Ürünler
2020 Yılında Türkiye’de E-Ticaret İstatistikleri
2020 yılında Türkiye’de verilen siparişlerin büyük bir kısmı mobil internetten yapılıyor. Yıl içerisinde mobil internet aracılığı ile yapılan alışverişlerin sayısı ile masaüstünden yapılanların arasında ise ciddi bir fark göze çarpıyor. İstatistiklere göre siparişlerin yaklaşık 5 milyon adedi mobilden; 2.8 milyonu ise masaüstüden verildi. 2019 yılı ile karşılaştırdığımızda ise mobil siparişlerin yaklaşık %69,28 oranında arttığını söyleyebiliriz. Bu kapsamda analiz edilen toplam ciro ise 3.495.688.307 TL.
IdeaSoft 2020 Kobi E-Ticaret Raporu’na göre yıl boyunca 11 bin e-ticaret mağazasında verilen toplam 8 milyon siparişte 46 milyonu aşkın ürün satılırken; sepetlerdeki ürünlerin ortalama 447 TL değerinde olduğu görülüyor.
Toplamda 7.819.926 TL siparişle, e-ticaret alanında hızlı bir büyüme olduğunu da ortaya koyan bu istatistiklerde aynı zamanda mevsimlere, bölgelere ve saatlere göre alışveriş alışkanlıklarını analiz etmek de mümkün. E-ticaret raporunda, alışverişlerin en çok Sonbahar aylarında yapıldığı görülürken; bölge bazında Marmara en çok sipariş veren olarak öne çıkıyor.
Ödeme seçenekleri açısından e-ticaret raporunu değerlendirdiğimizde ise %69 ile kullanıcıların en çok kredi kartını ve %33 ile 3 taksit seçeneğini tercih ettiğini görüyoruz. Takip eden rakamlara göre ise:
- %24’ü kapıda ödeme
- %7’si HAVALE/EFT
- %28’i 2 taksit
- %15’i ise 4 taksit tercih ediliyor.
Alışverişte tercih edilen kargo firması olarak ise %39 ile Yurtiçi Kargo öne çıkıyor. İkinci sırada ise %19.52 ile Aras Kargo yer alıyor.
E-ticaret sitelerinin %46’sı kargo ücreti talep ederken kalan %54’lük kısmı kargo ücreti talep etmiyor.
Alışverişin En Çok Yapıldığı Mevsimler: İlkbahar ve Sonbahar
E-ticaret verilerini mevsimlere göre incelediğimizde en çok alışverişin sonbaharda yapıldığı sonucu ortaya çıkıyor. Mevsimler arasındaki farkın büyük ölçekte olduğunu söyleyemeyiz. Aksine yüzdesel dağılımlarına birbirine çok yakında durumda. Mevsimlere göre alışveriş yüzdeleri ise şu şekilde;
- %28 Sonbahar
- %26 İlkbahar
- %24 Yaz
- %22 Kış
Alışverişin yoğunlukla sonbahar mevsiminde yapılmasında; okulların açılması, yıl sonu indirimleri ve kampanyaları gibi faktörlerin etkili olduğu yorumunu çıkarabiliriz.
Alışveriş için En Çok Saat 15:00 - 16:00 Arası ve Pazartesi Günleri Tercih Edildi
IdeaSoft olarak 2020 yılı e-ticaret verilerini incelerken gün ve saat özelinde de analizler gerçekleştirdik. Alışveriş için en çok tercih edilen gün yıllardır yerini koruyan Pazartesi günü oluyor. Günlere göre yüzdelik dağılım ise şu şekildedir;
- %16,86 Pazartesi
- %15,84 Salı
- %15,79 Çarşamba
- %15,02 Perşembe
- %13,73 Cuma
- %11,59 Cumartesi
- %11,18 Pazar
Alışveriş yapılan saatleri incelediğimizde ise en çok siparişin %7.78 oran ile 14:00-15:00 arasında oluşturulduğunu söyleyebiliriz. Alışveriş yoğunluğunun en fazla olduğu ikinci saat aralığı ise 13:00 - 16:00 olarak dikkat çekiyor.
Diğer saat aralıkları ve yoğunlukları ise şu şekilde:
- %6 ile 22:00 - 23:00
- %5.77 ile 21:00 - 22:00
- %5.20 ile 18:00 - 19:00
- %4.79 ile 19:00 - 20:00
Alışverişin en az gerçekleştiği saatler ise:
- %0,26 ile 06:00 - 07:00
- %0,50 ile 07:00 - 08:00
E-ticaret alışverişlerinin gerçekleştiği gün ve saat dağılımına baktığımızda Pandemi döneminin farklı bir etkisinin olmadığını söylemek mümkün. Bu tabloyu 2019 yılı ile kıyasladığımızda alışveriş için tercih edilen gün ve saatler hemen hemen aynı olup benzer bir tablo çizmiştir.
İstanbul ve Marmara Bölgesi Sipariş Sayısında Lider
2020 yılının istatistiklerini il ve bölge bazlı değerlendirdiğimizde; İstanbul’un %28,59 ile, Marmara bölgesinin ise %42.80’lik oran ile ilk sırayı aldığını söyleyebiliriz.
Türkiye’nin nüfus dağılımına baktığımızda en kalabalık şehir olan İstanbul’un ve içinde bulunduğu bölge olan Marmara’nın 1. sırada yer alması pek de şaşırtıcı değil. Bölgesel olarak Marmara’yı takip eden bölgeler ve yüzdesel dağılımları şu şekilde sıralanıyor;
- %15.94 ile İç Anadolu Bölgesi
- %13.93 ile Ege Bölgesi
- %10.13 ile Akdeniz Bölgesi
- %8.38 ile Karadeniz Bölgesi
- %4.35 ile Güneydoğu Anadolu
- %4.37 ile Doğu Anadolu
Yüzdelik dağılımda son sırada olsa da geçtiğimiz yıl Doğu Anadolu bölgesi %114’lük bir oranla ciddi bir sıçrama yaşadı.
Verilere il bazlı bakmaya devam ettiğimizde; İstanbul’dan sonraki ilk 4 ilin yüzdelik dağılımı şu şekilde sıralanıyor;
- %8.82 ile Ankara
- %6.88 ile İzmir
- %4.08 ile Bursa
- %3.33 ile Antalya
Yaşanan Pandemi Dönemi E-Ticareti Nasıl Etkilemiştir?
2020 e-ticaret döneminde fantastik bir artış yaşanmasının en önemli sebeplerinden biri elbette pandemi… Covid-19 salgını 2020 yılının başlarında dünya geneline yayılınca, bazı ihtiyaçların e-ticaret sitelerinden karşılanması zorunluluk hâline geldi. Bu durum e-ticarette sektörel bazda değişikliklere sebep oldu.
Türkiye’de e-ticaret istatistiklerine göre, pandeminin başlangıcından sonraki 3 aylık (Mart - Nisan - Mayıs) dönem baz alındığında; gıda & süpermarket, kimyasallar, beyaz eşya, anne ve bebek gibi kategorilerde yüksek oranlı artışlar görülmekte. Fakat pandemi e-ticarette sadece artışa değil, azalışa da sebep oldu. Bu 3 aylık süreçte konaklama %80, seyahat & taşımacılık %76, hava yolları ise %75 oranında düşüş yaşayarak dönemin zarar eden sektörlerini belirlemiş oldu.
